Yeni bir sistem toplamak istiyorsunuz ve parçalarınızı belirlediniz. Peki parçaları tek tek kendi sınıfında değerlendirmek ve sistemi buna göre kurmak yeterli mi? Hemen cevabı verelim yeterli değil. Sistemden maksimum performansı elde etmek için, seçtiğiniz bileşenlerin özelliklerinin önemli olduğu kadar, bu bileşenlerin kendi içerisinde uyumu da çok önemli. Özellikle ana bileşenler olarak görebileceğimiz işlemci ve ekran kartı uyumu burada çok önemli bir kriter olarak öne çıkıyor. Gelin bu konuda bilmeniz gerekenlerden söz edelim.

İşlemci ve Ekran Kartı Uyumu Nedir ve Neden Önemlidir?

Bu durumu direkt özetleyerek anlatalım. İki temel bileşenden söz ediyoruz. Bu temel bileşenler herhangi bir performans sorunu yaşanmaması adına birbirlerini dengeli olarak tamamlamak zorunda. Her iki bileşenin de yeterli performansı vermesi ve herhangi bir kısıtlamanın oluşmaması gerekiyor. Aksi durumda sistemde yavaşlamalar ve yüksek performans altında ani takılmalar gibi sorunlarla karşı karşıya kalabilirsiniz. 

Uyumsuz İşlemci ve Ekran Kartı Kullanırsak Ne Olur?

Yukarıda söz ettiğimiz gibi iki ana bileşenin dengeli bir şekilde çalışması gerekiyor. İki bileşenin uyumsuz olması durumunda en sık karşılaşılan sorun ise darboğaz yaşanmasıdır. Bottleneck yani darbağoz durumunda, sistem kararlı bir şekilde çalışmaz ve bileşenler istenen performans değerlerine ulaşamaz. Bu durumu iki yönlü olarak ele alabiliriz. Eğer güçlü bir GPU birimi kullanıp, bu GPU birimini dengelemeyecek güçsüz bir CPU kullanırsanız, işlemci ekran kartınızı sınırlayacaktır. CPU ekran kartının performansına yetişemeyeceği için GPU’nun maks performans değerlerine ulaşılamaz ve özellikle oyunlarda FPS sınırına takılırsınız.  İşin ikinci boyutunu da değerlendirmek gerekir. Tam tersi senaryonun da geçerli olduğunu söyleyebiliriz. İşlemciniz çok güçlü ancak ekran kartınız zayıf. Bu durumda da performans GPU’nun sınırlarına takılır ve yine işlemcinin asıl potansiyeli kullanılamaz. Sisteminizin ekran kartı ile işlemci uyum sorunu yaşıyorsa yani darboğaz varsa, bu durumda yaşayacağınız sorunlar için de kısa bir liste hazırlayalım.

• Performans dengesizleşir. Ara ara yüksek performans elde edilirken, performansta bir anda düşüşler meydana gelebilir.
• Göze direkt olarak çarpmasa da sistemde, standart kullanım sırasında takılmalar yaşanabilir.
• Yük altında ısı dengesinin bozulması durumları yaşanabilir.
• Oyunlarda ani FPS düşüşleri ve FPS sınırlamaları durumu yaşanabilir.
• Oyunlarda ekran kartı ve işlemci kullanım oranlarında bir dengesizlik durumu gözlemlenebilir. İşlemci %100 performansta iken ekran kartının çok daha düşük yükte kaldığını görebilirsiniz.

Bu ve buna benzer belirtiler sisteminizin darboğaz sorunu ile karşı karşıya olduğunu işaret eder. Peki, performans kaybı yaşamamak adına ekran kartı ile işlemci arasında nasıl bir uyum olmalı? Nelere dikkat etmeli?

Performans Kaybını Önlemek İçin İşlemci ve GPU Uyumu Nasıl Sağlanır?

Darboğazın önüne geçmek ve performans sorunlarını engellemek için dikkat edeceğiniz birkaç kriter var. Ekran kartınızı ve işlemcinizi bu kriterlere göre belirlemeniz sorunun önüne geçecektir. Madde madde açıklayalım.

• Tercih edilecek olan işlemcinin, ekran kartı tarafından desteklenen PCIe sürümüne uyumlu olması gerekir. Diyelim ki ekran kartı PCIe 4.0 sürümünde, o halde işlemcinin de PCIe 4.0 desteklemesi gerekir.
• Dengeli donanımların seçilmesi gerekir. Tercih edilecek olan işlemcinin özellikleri ve ekran kartının özellikleri incelenerek, benzer performans sınıfındaki ürünlerin tercih edilmesi gerekir. Eğer tercih ettiğiniz ettiğiniz ekran kartı amiral gemisi ya da üst segment bir ekran kartı ise, bu durumda giriş seviyesi bir işlemci seçimi doğru olmayacaktır.
• Tercih edilecek olan güç kaynağının da burada öneminin büyük olduğunu söylemek gerekir. PSU kapasitesi belirlenirken, CPU’nu watt değeri ve GPU’nun watt değeri toplanır ve toplam değeri karşılayan bir PSU tercih edilir.
• Son olarak RAM seçiminin de önemli olduğunu ekleyelim. Yüksek hıza sahip olan bellekleri seçmek, GPU’nun bant genişliğine takılmadan performansını ortaya koymasını sağlayacaktır.

Anakartın İşlemci ve Ekran Kartı Uyumu Üzerindeki Rolü

Diğer maddeler bir yana, anakartın işlemci ve ekran kartı uyumu üzerindeki rolünü ayrıca ele almak gerekir. Zira doğru bir anakart seçilmemesi, doğru ekran kartı ve işlemci ikilisinin, istenen performansı vermemesine neden olabilir. Burada dikkat edilecek kısımları da madde madde açıklayalım.

• Soket uyumu ilk bakılacak kısımdır. Zaten işlemcinin çalışması ve yuvaya takılması için uyumlu sokete sahip olan bir anakart gerekir.
• Anakart PCIe slotunun da versiyon uyumu önemlidir. PCIe x16 ekran kartı için kullanılan slottur. Burada ekran kartı için uyumlu olan PCIe sürümünün desteklenmesi gerekir. Diyelim ki ekran kartı PCIe 5.0 destekli ancak anakart PCIe 4.0 destekli. Bu durumda ekran kartının hızı PCIe 4.0 ile sınırlı olarak kalacaktır. Haliyle yine performans sorunları ortaya çıkabilir.
• VRM kalitesine dikkat etmek gerekir. Özellikle yüksek performanslı işlemci modellerinde, zayıf VRM kullanılması durumunda işlemciye sürekli ve kararlı güç sağlanamaz. Haliyle işlemci yeterli performans gösteremez ve GPU arasındaki uyum da etkilenir.

Tüm bu olumsuzlukların önüne geçmek adına, ekran kartı ve GPU biriminin tüm özelliklerini destekleyen ve performansına yetecek olan anakart modelini tercih etmek gerekir. Tüm sistem bileşenlerinde olduğu gibi ana bileşenlerde de bu dengeyi korumak önemli.